Melk bevat veel verschillende voedingsstoffen, waaronder calcium en vitamine B2 en B12. Het verschilt echter per leeftijdscategorie welke voedingswaarden voor jou belangrijk zijn. Bekijk hier het voedingsadvies voor jouw leeftijdsgroep om te zien welke zuivel en welke hoeveelheid jij dagelijks nodig hebt om de juiste voedingsstoffen binnen te krijgen.
Hoeveel zuivel heb ik nodig?Melk bevat verschillende goede voedingsstoffen zoals eiwit, vetten, vitamines en calcium.
1 glas van 150 ml bevat de volgende voedingswaarden:
Melk bevat verschillende goede voedingsstoffen zoals eiwit, vetten, vitamines en calcium.
1 glas van 150 ml bevat de volgende voedingswaarden:
Melk bevat verschillende goede voedingsstoffen zoals eiwit, vetten, vitamines en calcium.
1 glas van 150 ml bevat de volgende voedingswaarden:
Melk komt van melkkoeien. In Nederland zijn er al eeuwen veel boeren die koeien houden en melk leveren. Dit maakt deel uit van de Nederlandse cultuur en landschap. Van melk wordt een groot aantal melkproducten gemaakt. Vaak gaat het om kaas, maar ook karnemelk, yoghurt en boter zijn bekende voorbeelden. Maar ook crème fraîche, ijs, slagroom en vla bijvoorbeeld. Melk staat in de winkel als magere, halfvolle en volle melk. Deze benaming hangt samen met het vetpercentage. Magere melk bevat het minst vet en volle melk het meest.
Voor de meeste mensen is melk een goede en gemakkelijke manier om belangrijke voedingsstoffen binnen te krijgen. Melk zit namelijk boordevol voedingsstoffen, zoals eiwitten en vitamines B2, B12 en calcium. Melk en melkproducten leveren gemiddeld ongeveer 60% van de dagelijkse inname van calcium en 40% van die van vitamine B12. Het vet in melk bevat wel veel verzadigde vetten. Daarom adviseert het Voedingscentrum magere en halfvolle melkproducten te gebruiken. In sommige zuivelproducten zoals vla, pudding en vruchtenyoghurt zit toegevoegd suiker. In deze producten zitten daarom vaak ook meer calorieën.
In melk die rechtstreeks van een koe komt zit gemiddeld meer dan 4% vet. Omdat niet alle soorten melk in de winkel zoveel vet mogen bevatten, wordt het vet gedeeltelijk uit de melk gehaald. Dit melkvet wordt ‘room’ genoemd. Volle melk bevat circa 3,5% vet, halfvolle melk bestaat voor maximaal 1,5% uit vet en magere melk bevat slechts 0,5% vet.
Lees meerOm magere melk (0,5% vet) en halfvolle melk (1,5%) te maken moet meer dan de helft van het oorspronkelijke vetpercentage (meer dan 4%) uit de melk worden gehaald. Hoe wordt dit gedaan? In de zuivelfabriek wordt melk grote opslagtanks gepompt. Vervolgens wordt het vetgehalte gestandaardiseerd. In een centrifuge wordt het melkvet van de melk gescheiden.
Dit is een machine waarin de melk snel wordt rondgedraaid. Door de ronddraaiende kracht worden de zwaarste deeltjes uit de melk het verst weggeslingerd. Vervolgens voegen ze het vet weer totdat het gewenste vetpercentage is bereikt. Zo krijg je volle, halfvolle of magere melk.
Karnemelk is een magere melk met een zuurfrisse smaak. In Nederland kennen we twee soorten karnemelk: uit de melkfabriek en van de boer. De karnemelk uit de melkfabriek is de melk waaruit allereerst het meeste vet wordt verwijderd zodat er magere melk ontstaat. Hier worden vervolgens melkzuurbacteriën aan toegevoegd waardoor de melksuiker (lactose) wordt omgezet in melkzuur. De boerenkarnemelk ontstaat door het ‘karnen’ van melk, oftewel: schudden. Deze boerenkarnemelk ‘ontstaat’ overigens vanzelf als de boer boter maakt. Karnemelk is in dat geval dus een bijproduct.
In de zuivelfabriek pompen ze melk in grote opslagtanks. In een centrifuge wordt het melkvet van de melk gescheiden.
Dit proces heet standaardiseren. Vervolgens voegen ze het vet weer toe totdat het gewenste vetpercentage is bereikt. Zo krijg je volle, halfvolle of magere melk. De melk wordt verwarmd tot 72 graden om alle schadelijke bacteriën te doden. Dit heet pasteuriseren. Nu kan je de melk langer bewaren!
Vervolgens wordt de melk onder hoge druk door kleine gaatjes geperst. Hierdoor worden de vetbolletjes die in de melk zitten ‘vermalen’ tot druppeltjes vet. Die vetdruppels zijn zo klein dat ze niet boven komen drijven. Het vet is daarmee keurig verdeeld en zit overal in de melk. Dit heet homogeniseren.
Hierdoor gaat het vet niet op de melk drijven. Het geeft de melk een vollere smaak en een wittere kleur. De melk wordt vervolgens afgekoeld en in een gekoelde opslagtank bewaard. Het is nu klaar om verpakt te worden. Ook na verpakking blijft het gekoeld opgeslagen.
Als de diagnose koemelkallergie is gesteld bij jou of je kind, is het belangrijk om de voeding hierop aan te passen en koemelkeiwit te vermijden. Sommige mensen hebben lactose-intolerantie. Het is dan gelukkig niet altijd nodig om álle zuivel uit je voeding te schrappen. Zure producten zoals yoghurt, kwark en karnemelk en harde kaas bevatten minder lactose. Tip: Als je die melkproducten verdeelt over de dag komt lactose geleidelijker in de darmen terecht.
Lees meerMelkproducten bederven snel. Daarom adviseert het Voedingscentrum gepasteuriseerde melkproducten in de koelkast te bewaren. Zet melkproducten na opening of gebruik direct terug in de koelkast. Een uur buiten de koelkast bekort de houdbaarheid met een dag. Let ook altijd op de THT-datum. Dat betekent ‘Ten minste Houdbaar Tot’. Na deze datum kan de kwaliteit, zoals de smaak, geur of kleur van het product, achteruitgaan. Na opening is de houdbaarheid beperkt en zorg dat de koelkast op 4°C staat. Wanneer melk en melkproducten bedorven zijn, kun je dit met je zintuigen beoordelen. Ze gaan zuur ruiken en smaken. Kijk, ruik en proef!
Gezonde en witte tanden beginnen met goede verzorging. Maar krijg je ook witte tanden door melk te drinken? Caro, Kiki en Eva-Marit vroegen het aan Naomi van As en weten nu het antwoord.
Melk die van de boerderij komt gaat naar de melkfabriek. Maar niet alle melk past natuurlijk in één fabriek. Daarom zijn er verschillende fabrieken in Nederland en hebben fabrieken vaak een andere eigenaar. Elke fabriek heeft een andere naam en probeert zoveel mogelijk melk te verkopen. Dat doet de fabrikant onder andere door melk in verschillende soorten verpakking aan te bieden. Veel verpakkingen hebben daarom een andere vorm of een andere kleur. Bovendien wil niet iedereen evenveel melk kopen. De een wil een liter, de ander twee liter en de volgende haalt liever elke dag een halve liter. Daarom zijn er zoveel verschillende pakken met melk.
Als de koe is gemolken moet de melk worden bewaard totdat deze wordt opgehaald door de vrachtwagenchauffeur van de melkfabriek. Daarom heeft elke melkveehouder een koeltank. De melk wordt in de koeltank bewaard op een temperatuur van drie à vier graden. Eens per twee, drie dagen wordt de melk met een speciale tankwagen opgehaald. Dit vervoer noemen we de RMO (Rijdende Melk Ontvangst). Elke keer dat de melk wordt opgehaald, wordt een beetje melk apart gehouden voor onderzoek, dit noemen we een monster. De RMO-chauffeur is hier speciaal voor opgeleid. Hij beoordeelt de melk op geur, kleur en temperatuur. Als de melk volgens de chauffeur niet goed is, gaat ie niet mee in de tankwagen. De monsters worden vervolgens ook nog onderzocht door het onafhankelijke en gespecialiseerde laboratorium Qlip in Zutphen.
Melk komt van de koe en is dus een supervers product. Als je verse producten niet in de koelkast zet, geef je bacteriën en schimmels de kans er in te groeien. En daar wordt melk niet beter van. Daarom: als je melk hebt gebruikt, doe het dan zo snel mogelijk weer terug in de koelkast. En zorg er voor dat de koelkast op 4 graden staat. Dan blijft een aangebroken pak of fles melk sowieso drie tot vijf dagen goed. Check even de houdbaarheidsdatum op je pak, dan weet je zeker tot wanneer je melk goed is. Sommige mensen zijn rustig aan het eten en laten een pak melk een uur op tafel staan. Dat is niet handig. Elk uur buiten de koelkast betekent één dag minder lang houdbaar… Zonde!
Omdat rauwe melk ziekteverwekkende bacteriën kan bevatten wordt rauwe melk vrijwel altijd gepasteuriseerd tijdens het verwerkingsproces. Tijdens het pasteuriseren worden de eventuele schadelijke bacteriën vernietigd door de melk kort te verhitten tot een temperatuur van 72°C. Ook kan melk gesteriliseerd worden, in dat geval wordt de melk tot boven de 100°C verhit, waardoor de melk uiteindelijk ook langer houdbaar blijft.
De melk die wij in de supermarkt kopen wordt uiteraard niet zomaar in een fabriek gemaakt, maar door de koe via de melkklieren in haar uier. Oorspronkelijk is deze melk bedoeld om haar kalfjes te voeden, maar melkboeren zorgen ervoor dat ook wij hier van kunnen drinken. De boer melkt zijn koeien twee keer per dag. Deze melk wordt vervolgens tijdelijk opgeslagen, waarna de melk twee keer per week wordt opgehaald. De melk wordt dan naar de fabriek gebracht, waar ze er verkoopklare pakken melk, yoghurt, kaas of andere zuivelproducten van maken.
Benieuwd hoe de melk nou uiteindelijk van de koe tot in jouw koelkast terechtkomt? Hier lees je het stap voor stap!