Koe in de wei
Koeien in de wei
Koeien in de wei

Melkkoe

De Nederlandse melkkoe

Zonder koeien geen melk! Maar hoe zit dat nou? Geven alle koeien melk? Hoeveel liter geeft een koe in haar hele leven? En de grootste vraag: hoe maakt een koe die melk nou eigenlijk?

Soorten koeien in Nederland

In Nederland zijn er tientallen verschillende soorten koeien. De meeste van die koeien zijn zwart-wit of rood-wit. Deze koeien zijn allemaal van het ras ‘Holstein’ en noem je ‘zwartbont’ of ‘roodbont’. Er zijn ongeveer 1,6 miljoen melk- en kalfkoeien in Nederland. De melk van de koe komt uit de uier. Elke koe heeft één uier met vier spenen. Koeien leven in de stal en in de wei. Van maart tot november gaan op meer dan 80% van de melkveebedrijven de koeien naar buiten in de wei als de weersomstandigheden het toelaten. In de winter wonen de koeien in de stal.

Wat eet een koe? Wat eet een koe?

Wat eten koeien?

Koeien eten heel veel. Wel 60 kilo voer per dag. Het grootste deel van haar dagelijks menu bestaat uit vers of gedroogd gras. Dat eet ze wel 6 tot 9 uur per dag. Op haar menu staan verder ook nog mais, krachtvoer, vitamines en mineralen. De voedingsstoffen uit het gras en voer heeft de koe nodig om melk te maken. Daarnaast drinkt een koe wel 100 liter water per dag. Benieuwd wat koeien nog meer eten? Je leest het hier in het blog.

Koeien met zonsondergang in de wei
Rauwe melk is rechtstreeks afkomstig van de koe
Het weidemelk-logo zegt dat koeien meer dan 120 dagen per jaar 6 uur per dag buiten zijn
Bijna 1,6 miljoen koeien in Nederland
Een koe poept 18 keer per dag
Een koe drinkt 100 liter water per dag
Een koe slaapt maar 1,5 uur per dag
Een koe eet 60 kilo per dag!

Hoe maken koeien melk?

Een koe neemt de voedingsstoffen uit het gras en het voer op. Die voedingsstoffen zijn nodig om melk te maken. Een koe slikt het gras door zonder te kauwen. Na het eten gaat ze lekker liggen om te herkauwen. Een koe heeft vier magen. Het gras gaat eerst naar de eerste maag en komt dan weer terug in de mond. Daarna gaat het naar haar tweede, derde en vierde maag. In de uier maakt ze er melk van.

4 magen van de koe

Maar wat zijn dan de 4 magen van de koe precies? De 4 magen van de koe heten de pens, de netmaag, de boekmaag en de lebmaag. De eerste 3 magen zorgen voor het voorwerk om het gras te verteren. De laatste, vierde, maag lijkt het meest op de maag van de mens. Hier wordt het gras verder verteerd door het zuur, zodat belangrijke voedingsstoffen in de darmen kunnen worden opgenomen. De 4 magen van de koe werken dus optimaal samen in het verteringsproces.

Vier magen van een koe Vier magen van een koe

Hoeveel liter melk geeft een koe per dag?

Een koe maakt melk als ze 2 á 3 jaar oud is en haar eerste kalfje heeft gekregen. Een koe geeft namelijk pas melk als er een kalf geboren is. Net als bij mensen. Na de geboorte van het kalfje geeft ze ongeveer 10 maanden melk. Elk dag gemiddeld zo’n 25 liter melk!

Hoe leven koeien op de boerderij?

Koeien zijn het grootste gedeelte van de dag bezig met eten en herkauwen. Eerst eten ze hun maag vol met gras. Daarna komt dat gras weer terug in hun bek en herkauwen ze dit ongeveer 8 uur lang. Daarnaast poepen ze ook behoorlijk veel, namelijk zo’n 18 keer per dag! Ook plassen ze nog een keer of 10. En slapen? Dat doen ze maar weinig. Slechts 1,5 uur per dag!

Vragen

Meer vragen en antwoorden over zuivel vind je hier.

Meer info
Hoeveel uiers heeft een koe?

Over hoeveel uiers een koe heeft, kunnen we heel kort zijn. Een koe heeft één uier. Máár deze uier heeft wel meerdere spenen. Een koe uier heeft namelijk 4 spenen. De uier van een koe is namelijk verdeeld in 4 delen, ook wel kwartieren genoemd. Ieder kwartier heeft een eigen speen.

Hoe lang slaapt een koe?

Een koe slaapt slechts twee tot drie uur per dag. Hiervan is ze maar één tot anderhalf uur in diepe slaap. Daarnaast rust een koe veel op een dag, namelijk zo’n 10 tot 15 uur per dag.

Waarom heeft een koe vier magen?

Een koe heeft 4 magen, omdat gras heel moeilijk verteert. Zonder te kauwen slikt de koe haar eten door. Dit voedsel (vooral gras) komt eerst in de pens, dat is de grootste maag van de koe. Als die pens vol is, komt het gras in kleine stukjes terug in de bek van de koe. De koe kauwt dit eten nog een keer en slikt het weer door. Dan is het klein genoeg voor de netmaag. Hier wordt het gras verteerd en gaat het door naar de boekmaag. De boekmaag is de derde maag en die haalt het vocht uit het voedsel. Daarna wordt het eten in de lebmaag heel fijn gemaakt, zodat het door kan naar de darmen van de koe. De darmen halen alle belangrijke voedingsstoffen uit het gras en zorgen dat die in het bloed van de koe komen. Via het bloed komen die voedingsstoffen op alle plekken van het lichaam waar de koe ze nodig heeft. Ook in de uier. En daar maakt de koe er melk van.

Waarom worden kalf en koe na de geboorte gescheiden?

De meeste melkveehouders kiezen ervoor om na de geboorte koe en kalf te scheiden. De belangrijkste redenen hiervoor zijn het welzijn en de gezondheid van de koe en het kalf. Een pasgeboren kalf heeft namelijk nog een lage weerstand. Het is daarom belangrijk dat het na de geboorte zo snel en zoveel mogelijk melk van de moederkoe krijgt. Deze melk heet biest en zit boordevol voedingsstoffen die het kalf beschermen tegen ziektes en infecties. Maar net als in de natuur schuilen in leven op de boerderij ook risico’s. Het kan zijn dat het kalf de uier van de moeder niet kan vinden, of dat de moederkoe niet genoeg biest aanmaakt. Of dat het moederinstinct niet sterk genoeg is waardoor de koe niet goed op haar kalf let. De melkveehouder kent deze risico’s, en kiest er daarom bewust voor om kalf en koe te scheiden. Door de zorg over te nemen, weet de boer of het kalfje genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt en worden andere risico’s vermeden. Het kalf is bijvoorbeeld kwetsbaar als het in de stal bij de moederkoe is, omdat daar  andere grote koeien rondlopen en het kalf meer in contact komt met bacteriën in mest. Door hun lage weerstand kunnen kalfjes daar ziek van worden. De melkveehouder houdt daarom het kalf liever apart in een schone ruimte, zodat al deze risico’s voor het kalf worden verkleind. Daarnaast wil de melkveehouder dat zijn dieren zo min mogelijk stress hebben. Hoe langer de koe en het kalf samen blijven, hoe meer ze aan elkaar binden. Om beide dieren zo min mogelijk stress te geven, worden de koe en het kalf daarom vrij snel van elkaar gescheiden.

Wat is biest?

De eerste melk van de koe na de geboorte van het kalfje ‘biest’ wordt genoemd? Biest is dikker dan gewone melk en heeft een roomwitte kleur. Het zit boordevol eiwitten, vetten en afweerstoffen. Dat zorgt ervoor dat kalfjes een goede en gezonde start in het leven krijgen

Waarom heeft een koe een oormerk?

Koeien hebben gele oormerken met daarop een nummer. Aan dat nummer kan de boer precies zien wie ze is. Dat nummer staat in het koeienpaspoort. Daarin staan ook de naam, geboortedatum en woonplaats van de koe. Van alle koeien in Nederland worden de nummers centraal bewaard . Zo weten we precies waar elke koe woont en waar de melk vandaan komt. Dat is belangrijk om te weten als er ergens iets niet goed is gegaan. Dan kan de lading melk snel worden opgespoord.

© 2024 Zuivel online

Bestelling gegevens

Kunnen wij helpen?